De waarde van een kind: een spiegel voor Nederland
Een daling die ons mag doen schamen
“It takes a village to raise a child.” In Ubuntu-termen: een kind groeit niet op in isolatie, maar in de bedding van een gemeenschap die ziet, voedt en beschermt. Dat wens je ieder kind toe.
Juist daarom doet het mij zo’n pijn om te zien dat Nederland opnieuw is gezakt op de internationale kinderrechten ranglijst. Van plek 20 naar een nog meer schaamtevolle plaats 25.
Hoe bestaat het?
We zijn een van de rijkste landen ter wereld, maar onze kinderen staan onder druk. Mentale problemen nemen toe, het zelfbeeld wordt uitgehold door sociale media. Tegelijkertijd raken opvoedkundigen en welzijnsorganisaties overbelast en versnipperd. Men begint zelf hulp te zoeken met behulp van AI. De systemen die bedoeld zijn om kinderen te beschermen, registreren vooral. Ze beheersen. Ze verwijzen door. Maar echte zorg is steeds moeilijker te vinden.
Het zwijgen voor het gebeuren
Wat misschien nog schrijnender is dan de cijfers zelf, is dat er nauwelijks een collectieve reactie volgt. De signalen zijn bekend, de rapporten duidelijk, en toch blijft het vaak stil.
Op het moment dat het écht misgaat, zijn we er wél. We zoeken met honderden vrijwilligers als een kind vermist raakt. We huilen collectief, leggen bloemen neer, laten ballonnen op. We richten altaartjes in langs de weg. Maar waarom pas dan?
Wat weerhoudt ons ervan om diezelfde betrokkenheid in te zetten vóór het misgaat? Waar is onze gemeenschap als het kind nog leeft, maar zich niet gehoord of gezien voelt? Waarom reageren we wél op een heftig incident, maar niet op het structurele ongemak?
Verdwaald in systemen
We zijn geen kampioen in beleid, zoals we soms denken. Ik denk dat we eerder verdwaald zijn in beleid. We hebben protocollen, verantwoordingsstructuren en digitale dashboards, maar missen iets fundamenteels: gemeenschapszin en moreel leiderschap.
Zorg is meer dan een systeemvraag. Het vraagt om nabijheid, om aandacht, om relationele verantwoordelijkheid. Om de moed om jezelf een spiegel voor te houden. Juist vóór het te laat is.
Ubuntu zegt: buig je hoofd
In Ubuntu is het vanzelfsprekend dat leiders hun hoofd buigen wanneer ze iets over het hoofd hebben gezien. Niet om schuld op zich te nemen, maar om verantwoordelijkheid te dragen. Ze zeggen: “Het spijt me, ik zag het niet. Maar ik zie het nu en schaam mij diep dat dit onze gemeenschap treft. Geef mij de kans om mijn gemis aan verantwoordelijkheid te herstellen.”
In het concept van Ubuntu is een kind namelijk niet alleen het kind van zijn ouders. Het is het kind van de gehele gemeenschap, van iedereen, van ons allemaal. Als een kind faalt, als een kind lijdt, dan heeft de gemeenschap iets gemist. Dan hebben wij iets gemist.
Hoe serieus nemen we de toekomst?
Wat ik denk dat we als leiders en als gemeenschap vergeten zijn, is dat juist het kwetsbare kind onze grootste spiegel is. Het kind zonder stevig netwerk, zonder vangnet. Het kind dat ‘anders’ is. Het kind dat stil is, of juist luid.
Juist deze kinderen vertellen ons wie we zijn geworden als samenleving, en wie we zouden kunnen zijn. Zij dragen de toekomst in zich, en confronteren ons met de vraag of wij die toekomst serieus nemen.
De staat van onze kinderen is de staat van ons samenleven. In elke gemeenschap die zichzelf serieus neemt, is ieder kind welkom. Van harte.
🙋♀️ Sawubona! Ik ben Leontine van Hooft
🧠 Spreker, corporate antropoloog, auteur en B Corp ondernemer
💚 Ubuntu – Ik ben, omdat Wij zijn en de Planeet is
📚 Prijswinnend auteur van 3 managementboeken en 3 kinderboeken over Ubuntu en Ubuntu leiderschap (Verkrijgbaar in NL & EN)
🌎Bedenker van Ubuntopia®
🗣 Je kunt mij boeken voor: lezingen, masterclasses en theatercolleges over Ubuntu leiderschap en leren hoe je een innovatieve en veilige organisatie wordt die er toe wil doen